Inge Janse (1981) is geboren en getogen in Nieuw-Lekkerland, studeerde Nederlands & taalwetenschap en woont in Delfshaven.
Eind oktober, net voor de landelijke verkiezingen, leidde ik een publieksgesprek tussen Ani Zalinyan (kandidaat-kamerlid voor GL-PvdA) en Jurgen Nobel (staatssecretaris voor VVD) over woningbouw. De insteek was om niet de verschillen uit te lichten, maar de overeenkomsten te vinden. Dat lukte vaak niet, maar soms ook wel. Hieronder vind je het verslag dat ik daarover schreef. Lees verder
De afgelopen maanden maakte ik de Boldcast, een podcastserie voor Binnenlands Bestuur en het Centre for Bold Cities over de inzet van technologie in de publieke ruimte. In elf afleveringen hoor je experts uit alle hoeken van het veld, van een Europarlementariër tot een filosoof, en van een techneut tot een antropoloog, hierop reflecteren.
Als onderzoeksjournalist digitalisering ben ik altijd bang om in de tunnel van mijn eigen gelijk vast te zitten. Wel lekker comfortabel trouwens, maar voor je het weet vind ik mezelf aan de andere kant terug als de Wierd Duk van de nullen en enen.
En dus ging ik de afgelopen maanden in gesprek met elf experts. Elk gesprek volgt grofweg dezelfde lijn: wat betekent de digitalisering van de overheid en de maatschappij? Welke gevaren komen daarbij kijken? En hoe kunnen we die oplossen?
Het resultaat is de Boldcast, een nieuwe podcastserie voor Binnenlands Bestuur en het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities. Daarin probeer ik vanuit elke hoek te kijken naar wat digitalisering voor goeds en slechts kan brengen. Ik spreek daarvoor met politici, wetenschappers, burgers, techneuten, juristen, consultants, filosofen en activisten.
Geïnteresseerd? De eerste drie afleveringen staan sinds deze week online, met in de hoofdrol Tweede Kamerlid Barbara Kathmann van GroenLinks-PvdA, topambtenaar Roland van der Heijden van Gemeente Rotterdam, en juridisch onderzoeker Laura de Vries van Open Universiteit en Mr. Hans van Mierlo Stichting.
En elke maandag komt er een nieuwe aflevering bij, met daarin burgerrechtenactivist Evelyn Austin (Bits of Freedom), filosoof Miriam Rasch, techneut Tom van Arman, activistisch burger Liselore Ammerlaan – van Rijn, lokaal politicus Marvin Biljoen, Europarlementariër Kim van Sparrentak, consultant Paul Suijkerbuijk en media-antropoloog Jeroen de Vos.
En lees je liever dan dat je luistert? Dan vind je in onderstaand artikel op Binnenlands Bestuur een overzicht van de belangrijkste inzichten die ik tijdens de gesprekken opdeed.
PS Tips voor wie er nog meer in deze serie moeten? Ik wil graag een tweede reeks afleveringen maken, dus namen zijn welkom!
We gaan iets leuks/megalomaans/belangrijks doen met het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities: camera’s spotten in Rotterdam. Dinsdagmiddag 28 oktober trappen we dat onderzoek af in Het Nieuwe Instituut. Kom je ook?
Wie om zich heen kijkt, ziet steeds meer digitale camera’s. Van de overheid, hoog in lantaarnpalen. Maar ook van de NS en RET, rondom winkels, op bedrijventerreinen, en natuurlijk zo ongeveer elk huis met een Ring of Nest.
Tegelijkertijd weet niemand echt wie er meekijkt, wat er met die gegevens gebeurt, voor welk doel ze er hangen, en wat dit doet met mensen op straat. Bovendien is er amper een gesprek over: niet in de maatschappij en niet in de politiek.
Daar willen we verandering in brengen. In de komende anderhalf jaar ontwikkelen we* daarom een app. Hiermee willen we Rotterdammers in staat stellen om zoveel mogelijk camera’s te fotograferen en te registreren die het publieke domein (gevraagd en ongevraagd) in de gaten houden. We maken daarvan een prachtige kaart en database, zodat duidelijk(er) is hoe de stad ervoor staat. Zo willen we het gesprek met de stad en de politiek aangaan over waarom dit gebeurt, wat dit betekent voor je veiligheid en privacy, wie hier de winnaars en verliezers van zijn, en hoe het eventueel anders kan.
Da’s nogal een project. En dus starten we dit onderzoek op dinsdag 28 oktober met een feestelijke middag in het Nieuwe Instituut. Tussen 15 en 17 uur vertelt academisch directeur Jiska Engelbert wat we gaan doen, laten kunstenaars Roos Groothuizen en Maarten Inghels zien waarom zij camera’s kritisch in hun werk gebruiken, presenteert journalist Rens van de Plas zijn Woeste Grond-onderzoek naar de camera-situatie in Eindhoven, en maken Annet Van Otterloo en mustapha eaisaouiyen duidelijk wie hieraan mee moet doen (spoiler: iedereen!).
En om het feest compleet te maken, kun je van tevoren tussen 13 en 15 meedoen aan een camera-spot-tour, waarin professionele cameraspotters Tom van Arman en Mike de Kreek je meenemen in en rondom Museumpark om verborgen en exotische cctv-parels te ontdekken en te bespreken.
Deelname aan alles is gratis, je hoeft je alleen even te registreren. Meer info over de middag vind je bij het Centre for Bold Cities.
(vragen, opmerkingen, ideeën? bel, mail of reageer vooral, ik ben heel benieuwd)
*en dat ‘we’, dat is een bont consortium van academische onderzoekers, journalisten, burgercollectieven, studenten, ambtenaren, techneuten en andere geïnteresseerden. Meerstemmigheid is de nieuwe autocratie.
Bucketlist der bucketlisten: ik sta geprogrammeerd op Baroeg Rotterdam Open Air. Niet met een band, niet met een foodtruck, maar met mijn podcast Dood & Verderf.
Ik kom al, denk ik, 10 jaar op Baroeg Open Air. En dat terwijl ik in de regel weinig leuk vind aan metalfestivals. Te veel mensen, te veel, tsja, herrie. Ik vind concerten sowieso leuker dan festivals.
Maar dit! Ha. Baroeg Open Air is een anomalie. Ten eerste omdat de helft van de programmering vuige elektronica betreft, wat mijn grootste liefde is. Ten tweede omdat er absurd veel ruimte op het terrein is, waardoor ik me nooit opgesloten of klapvee voel. Ten derde omdat ik altijd wel weer wat nieuwe, kleine bands ontdek.
Maar ten vierde (en ten belangrijkste) omdat BOA het meest sociaal-gevarieerde festival is dat ik ken. Emo-pubers die voor het eerst hun kindred spirits tegenkomen, accountants uit Berkel die hun jaarlijkse latex-industrial-dag vieren, peuters met corpsepaint en softijs, lieve (vrijwillige!) medewerkers, en zonder uitzondering goed weer.
En daar ben ik komende zaterdag dus een mini-onderdeel van. In de podcast-container maak ik (net als Marcel Schop van Metal Health en Ernst A. van Loodzware Jongens) een thema-editie, ditmaal over Spaanstalige stoner, rock en metal met ¡Pendejo!
Ben je op het terrein? Kom dan tussen 13 en 14 langs voor de opname, leuk! En ben je er niet? Koop dan een ticket en kom alsnog!
(en voor de voorpret: hieronder vind je vorige editie van Dood & Verderf, met daarin hoofd productie Bas Vonk over hoe je in vredesnaam zoiets als BOA op poten zet)
Dat was geinig: begin juli vertelde ik bij kennisplatform Future Society Lab ‘iets’ over waarom we kritisch moeten zijn op het gebruik van AI. Dat verliep even hoopgevend als desillusionerend.
Dat zit als volgt. Bij het Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities zien wij (net als de rest van de wat meer tech-kritische wereld) iedereen maar zo veel en zo hard mogelijk experimenteren met AI. Terwijl het vaak gewoon saai is. Of slecht. En meestal allebei. En dus vroeg Future Society Lab-aanjager Harmen van Sprang me om daar iets over te komen vertellen. Leuk, beetje prikken, beetje stangen, borrelnoten achteraf, prima.
Dus collega’s Jiska Engelbert, Arthur De Jaeger en Mirte van der Sangen en ik inventariseerden waar we meer kritische reflectie nodig vinden. En dat leverde vijf punten op. Niet dat we tegen AI (of technologie) zijn. Verre van. Maar je kunt er ook in doorslaan. En dat doen we momenteel absoluut.
Dus daar stond ik, voor een man of veertig, op de honderdmiljoenste verdieping van de Milleniumtoren tegenover CS. Leuk, rellen. Maar nerveus ook, want ik had dit verhaal nog nooit eerder verteld. Ik had bovendien geen idee hoe dit zou vallen bij mensen die bij onderwijsinstellingen, overheden en andere publieke organisaties juist met die vermaledijde AI experimenteren.
Hoopgevend was het zeker. Iedereen knikte druk mee, stemde er mee in, en stemde vragen die vooral doorbouwden op onze kritiekpunten.
Om vervolgens vol desillusie te zien dat bij het volgende programmaonderdeel, ‘verzin de ideale AI-companion voor je werk’, iedereen insane enthousiast en zonder morele remmingen aan de slag ging. Het goede antwoord was natuurlijk ‘geen’ of ‘de AI-companion die dood is’, maar nee, iedereen ging gelijk spijkers zoeken voor deze hamer.
Oh well. Het is een begin. En meerdere bezoekers vertelden achteraf dat een handvol jaren terug de ontvangst veel kritischer was geweest, dus we gaan in Echternachse processie de goede kant op. Hoop ik. En leuk was het zeker!
Soms, heel soms, ben je op een avond waarop opeens heel veel duidelijk wordt. Zoals deze maand in Debatpodium Arminius, waar De Dépendance een avond organiseerde met de hoogleraren Ruha Benjamin en Sennay Ghebreab, geleid door Marianne Klerk.
Het ging over het belang van verbeelding, en dan vooral hoe technologie ons daarbij tegenwerkt. Over hoe technologie ons elke keer fopt en ons laat geloven dat ze een geweldige oplossing biedt, terwijl het meestal oude wijn in nieuwe zakken is. Over hoe technologie echokamers creëert waarin we enkel oplossingen verzinnen voor niet-bestaande problemen. Over hoe technologie historische misstanden consolideert en versterkt. En over hoe we moeten stoppen technologie beter te maken, omdat we eerst onszelf beter moeten maken.
Maar het was niet alleen doom and gloom. We hoorden ook hoe we technologie tegen the powers that be kunnen inzetten. Over waarom we niet moeten leeglopen op frustratie en strijd, maar onze kostbare energie moeten inzetten voor het goede. En over waarom we altijd moeten zoeken naar plekken waarin we kunnen blijven spelen en dromen, en ons niet conformeren aan discutabele verwachtingen en eisen.
Zoiets. Dus om dat alles niet te vergeten (want als iets snel wegsijpelt, dan is het inspiratie), achterhaalde ik bij mezelf wat dé tien inzichten waren die ik van anderen hoorde en bij mezelf bemerkte. Het resultaat vind je terug bij Leiden-Delft-Erasmus Centre for BOLD Cities, waar we aan dezelfde zaken werken.
En heb ik iets gemist? Dan hoor ik het heel graag, al was het maar om verder te praten over het geweldige concept van de artificial intelligentsia (hoi Jeff & Elon!).
Op papier was dit het domste idee ooit: in een radioprogramma praten over beeld. Maar met dank aan fotograaf Sonja Schuringa werd het toch een zeer memorabel uur bij Dood & Verderf.
Ik wilde deze maand namelijk heel graag een keer praten over de beeldvorming rondom metal. De scene heeft heel specifieke symbolen en uitingsvormen. Hoe leg je dan als fotograaf die bands op zo’n manier vast dat ze meer laten zien dan die uiterlijke show alleen?
Hold my beer, zei Sonja, en hup, daar kwam ze met 7 bands die ze dagenlang gevolgd had om échte beelden te maken, zelfs al hielden de bands hun maskers op. Van in zichzelf snijdende Zweedse psychopaten tot Franse breakcore-lieverdjes: metal blijkt door camera van Sonja ook qua beeld veel gelaagder dan het vaak lijkt.
Tel daar haar enorme collectie backstage-verhalen bij op, plus een handvol geweldige tips over hoe je jezelf onzichtbaar kunt maken en waarom je enkel opdrachten moet aannemen waarvan je denkt dat ze nét te hoog gegrepen zijn, en je bent een plezierig uur verder.
Althans, ik wel. Hopelijk jij ook!
Ik kende al het concept van over je graf heen regeren. Vanochtend lukte iets nieuws: over mijn graf heen schrijven.
Oftewel: opeens stond mijn naam weer op de voorpagina van AD.nl, vanwege de organisatorische en financiële gatenkaas die het taxivervoer van asielzoekers heet (SO naar GezondheidsZorg Asielzoekers (GZA)).
Begin dit jaar deed ik daar samen met de immer vasthoudende Cyril Rosman onderzoek naar. Ik sprak tientallen bronnen (hoera voor LinkedIn trouwens) en las oneindig veel documenten (het fundament van de overheid, we zouden er de Atlantische oceaan mee kunnen dempen). Maar terwijl alles erop wees hoe het zat, miste nog één ding: Het Grote Bewijs.
Die queeste lag stil toen ik deze zomer vertrok, maar door een onfortuinlijke (of opzettelijke, je weet het nooit) openbaarmaking van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) bij een WOO-verzoek (met dank aan Ariën Prins, onthoud die naam), ging die bal toch weer rollen. Cyril wist alle info die we al hadden verzameld prachtig terug te brengen tot een hallucinant verhaal over spookritten, gegevensmisbruik, boodschappenritjes en bevallingen op een snelweg.
(en nee, dat was het qua back log van onderzoeksverhalen bij het AD, das Spiel ist aus, doei!)
Allemaal leuk en aardig dat digitalisering op steeds meer plekken opduikt, maar stellen we wel voldoende kritische vragen bij al die slimme camera’s, overheidsalgoritmen, datagenererende deelmobiliteit en u- en dystopische smart cities? Welke vragen zijn überhaupt het waard om te stellen? En waarom is hier zo weinig aandacht voor?
Precies daarnaar doet het Leiden-Delft-Erasmus Centre for Bold Cities onderzoek. En sinds begin dit jaar probeer ik bij hen de werelden van academisch onderzoek en maatschappelijke realiteit via onderzoeksjournalistiek met elkaar te verbinden.
Denk aan een podcast over waarom er zo weinig kritische aandacht is voor digitalisering, of een journalistiek citizen science-project om zoveel mogelijk sensoren in de publieke ruimte te verzamelen. Maar ik maak ook datawandelingen om met betrokkenen in gesprek te gaan over de voor- en nadelen van digitalisering in de publieke ruimte, en ik help mijn collega’s om hun slimme onderzoek te vertalen naar begrijpelijke verhalen.
En ja, nu ben ik een onderzoeksjournalist die niet bij een medium werkt. Per onderzoek kijk ik dus met welk medium ik samen kan optrekken. Gelukkig werk ik samen met Jiska Engelbert, Arthur De Jaeger en Merlina Slotboom, plus het enorme netwerk dat om deze club heen zit, dus het komt goed. Hoop ik.
Benieuwd geraakt? Of heb je een idee? Ik hoor het graag!